Johannes Mathijs Lambertus Tholen (Sjeng)

Kampnummer: 132173
Sjeng werd geboren op 4 december 1917 als vijfde kind in het gezin Sjang en Mina Tholen-Driessen. Sjeng groeide op in Urmond waar hij na de lagere school 3 jaar als leerling aan de slag ging bij een schildersbedrijf. Toen hij 16 jaar was, ging hij naar de OVS, de ondergrondse vakschool, om het mijnwerkersvak te leren. Twee jaar later werd hij geplaatst op de Staatsmijn Maurits in Geleen.

Jan was een rustige, serieuze jongen, die weloverwogen aan zijn toekomst werkte. Na opgeklommen te zijn tot hulphouwer ging hij in het najaar van 1943 naar de mijnschool, waar hij in de avonduren de opleiding voor mijnopzichter volgde.
Daar is hij via een van zijn leraren betrokken geraakt bij het verzet. Hij verspreidde sabotage-oproepen en illegale bladen. Hij moet geweten hebben hoe gevaarlijk dat was want begin juni 1944 werd zijn jongere broer Thei opgepakt wegens het ontduiken van de ‘Arbeitseinsatz’ in Duitsland, opgesloten in kamp Amersfoort en vervolgens getransporteerd naar werkkamp Maschenrode (onderdeel van kamp Neuengamme) bij Braunschweig. Toch zette Sjeng zijn illegaal werk voort tot hij door een NSB’er uit Beek werd verraden.

Op 23 juni 1944 zou Sjeng voor de laatste keer de deur van zijn ouderlijk huis in de Grotestraat achter zich dichttrekken om naar zijn vroege dienst van 6 uur ’s morgens tot 2 uur ’s middags te gaan. Hij werd tijdens zijn werk door de mijnpolitie naar boven gehaald en overgedragen aan de SD in Maastricht.  Daar werd hij de eerste weken in een isoleercel gestopt voordat hij bij anderen in de cel werd gezet. Vanuit zijn gevangenschap schreef hij nog enkele brieven naar thuis waarin hij vertelde dat het goed met hem ging en men zich geen zorgen hoefde te maken. Op 29 augustus schreef hij zijn laatste brief. Op 2 september - twee weken voordat Maastricht werd bevrijd - werd hij overgebracht naar kamp Vught. Van Sjeng werd niets meer vernomen tot 21 april 1946. Op die dag ontving de familie een officieel  schrijven van het Rode Kruis waarin de mededeling dat Sjeng op 5 april 1945 was gestorven in kamp Mauthausen in Oostenrijk.

Pas later is vernomen dat Sjeng vanuit kamp Vught al na vijf dagen op transport werd gezet richting Oraniënburg bij Berlijn waar zich concentratiekamp Sachsenhausen bevond.  Dit omdat de Duitsers vanaf ‘Dolle Dinsdag’ het kamp zo spoedig mogelijk wilden ontruimen. Na vier weken quarantaine werd hij op 5 oktober tewerkgesteld  bij een commando dat aangeduid werd met de letters : GR-Z-GW. Op 16 februari 1945 kwam hij met een transport, dat onder barre winterse omstandigheden drie dagen onderweg was geweest, aan in concentratiekamp Mauthausen. Daar stierf hij op 5 april 1945 door “kreislaufschwäche - algemeiner körperverfal”  (totale uitputting), een maand voordat het kamp werd bevrijd door de Amerikanen. Sjeng was 27 jaar.

In kamp Mauthausen staat zijn naam vermeld op het Nederlands herdenkingsmonument. 
Voor het pand grotestraat 29 (tegenover de terpkerk) ligt een struikelsteen ter nagedachtenis aan Sjeng.