M12 - Borstbeeld Kapelaan Berix

Op de driesprong langs het kanaal, vanaf de brug van Stein, richting Meers, staat het borstbeeld van Jan Willem Berix. Hij werd geboren in Elsloo op 12 april 1907. Na zijn priesterstudie in Roermond en Rolduc droeg hij in 1933 zijn eerste plechtige H .Mis op in Meers/ Elsloo.

Daarna ging hij als zielzorger werken in het mijnstadje Heerlen waar hij vooral actief werd in de verkennerij. Na het verbod op de verkennerij door de Duitsers is hij in het verzet actief geworden onder de verzetsnaam Giel, kapelaan Giel uit Heerlen. Hij werd districtleider van de landelijke organisatie voor onderduikers. In maart 1944 moest hij zelf onderduiken, maar hij werd toch op 24 juni 1944 door de Sicherheitspolizei, na verraden te zijn , gearresteerd in Weert, evenals nog 7 mannen uit de onderduikerswereld. Vandaar is hij overgebracht naar diverse Duitse kampen. De bunker van Vught, Oraniënburg, Sachsenhausen en tenslotte Bergen-Belsen. Vele vernederingen en mishandelingen hebben hem niet aan het praten gekregen, ondanks zijn zwakke gezondheid. Maar door zijn ontberingen werd Giel besmet met dysenterie  en raakte hij door zijn geestelijke reserves.

Hierdoor verloor hij ook zijn levenslust. Half oktober 1944 werd hij van de anderen afgezonderd en naar Sachsenhausen gebracht en vandaar in verband met de opmars van de Russen naar Bergen – Belsen. Er was vrijwel geen verpleging en bijna geen voedsel. Onafgebroken brandden de ovens van het crematorium, waar de lijken constant werden aangedragen. Na enkele dagen werd Giel uit zijn lijden verlost. Als sterfdatum wordt aangenomen 13 maart 1945. Pastoor Franken en een comité uit de Meerser  bevolking hebben het initiatief genomen, om voor deze verzetsheld een herdenkingsoorlogsmonument op te richten. De onthulling heeft plaatsgevonden op 2 september 1956. Oud stoottroepers en het plaatselijke Oranjecomité van de Gemeente Stein zorgen voor het onderhoud.

Scholengemeenschap Groenewald uit Stein heeft later het monument geadopteerd. Het borstbeeld is door de gemeente Stein bekostigd. Rijkswaterstaat heeft de grond waarop het monument staat ter beschikking gesteld. Jaarlijks vindt op 4 mei een dodenherdenking plaats, ter plekke van het monument.

Ontwerper van het borstbeeld is Charles Vos? Metaalgieterij Sillen en co uit Swalmen hebben het beeld gegoten. Voor de uitvoering van het monument waren het aannemersbedrijf Schutgen-Berix  uit Geleen , transportbedrijf Paulissen en Wauben Geleen verantwoordelijk.

Voor het monument ligt een hardstenen gedenkplaat met namen van door oorlogsgeweld omgekomen Steindenaren. In Meers is de plek bekend onder de naam: “De Drie Buimkes”.

In Heerlen is in mei 1946 een brochure over kapelaan Giel verschenen.

Dodenherdenking 2022